Học thuyết thể chế (Institutional Theory)

Kinh tế học thể chế ra đời ở Mỹ vào đầu thế kỷ 20, là “hệ thống lý thuyết được chấp nhận rộng rãi, trong đó nhấn mạnh đến tính hợp lý, khả năng thay đổi đồng hình và tính hợp pháp” (Scott, 2008) trong quá trình thể chế hóa của các doanh nghiệp. Trọng tâm của thuyết thể chế (Institutional Theory) phân tích vai trò của quá trình thể chế hóa, cũng như vai trò của các thể chế có vai trò định hình hành vi của các cá nhân, doanh nghiệp.

Khái niệm và phân loại các thể chế (institutions) trong doanh nghiệp

“Thể chế là các cấu trúc xã hội đã đạt được mức độ phát triển cao, điển hình như các yếu tố văn hoá-nhận thức, quy chuẩn, các hoạt động liên quan và các nguồn lực, … Những yếu tố này mang lại sự ổn định, đảm bảo và ý nghĩa cho xã hội. Các thể chế được lưu truyền bởi nhiều phương thức khác nhau, bao gồm các hệ thống biểu tượng, hệ thống quan hệ, thói quen, và các văn bản. Các thể chế hoạt động ở các cấp thẩm quyền khác nhau, từ thế giới đến các

Quan điểm thể chế cổ điển (Old institutional theory) trong quản lý doanh nghiệp

Quan điểm thể chế cổ điển (Old institutional theory or old institutionalisme) xuất hiện ở Đức và Áo vào cuối thế kỷ 19 trong các cuộc tranh luận về việc sử dụng phương pháp khoa học của các nhà nghiên cứu khoa học xã hội. Menger (1883/1963) nhấn mạnh tầm quan trọng của hoạt động

Quan điểm thể chế hiện đại (New or neo-institutional theory) trong quản lý doanh nghiệp

Quan điểm thể chế hiện đại (New or neo-institutional theory or new institutionalisme) được xây dựng dựa trên ba nghiên cứu chính, bao gồm: John Meyer và Brian Rowan (1977), DiMaggio và Powell (1982); và của Zucker (1977). Tuy nhiên, giữa 3 quan điểm này tồn tại một số mâu thuẫn nhất định. Trong khi

Ba cơ chế thay đổi thể chế đồng hình (Mechanisms of Institutional isomorphic change)

Quá trình thay đổi, theo lý thuyết thể chế hiện đại, từ hai nguồn gốc: đồng hình hoặc không đồng hình. “Thay đổi có thể là kết quả của quá trình làm cho các các tổ chức giống nhau hơn, chứ không nhất thiết khiến tổ chức hoạt động hiệu quả hơn” và “đồng nhất hóa xuất hiện ... bên ngoài quá trình cấu trúc các bộ phận của tổ chức” (DiMaggio và Powell, 1983). Thay đổi đồng hình được nghiên cứu với các giả định cơ bản của lý thuyết thể chế (DiMaggio và Powell, 1983). DiMaggio và Powell

Ba trụ cột của thể chế (institutional pillars) của doanh nghiệp

Scott (2008) cũng có cách tiếp cận các “trụ cột thể chế” (institutional pillars) gần giống với lý thuyết thay đổi đồng hình. Theo tác giả, mỗi thể chế đều có ba trụ cột chính (Three Pillars of Institutions): (1) Quy định pháp luật (regulative legal), (2) quy chuẩn xã hội (normative social) và (3)

Bối cảnh văn hóa của quá trình thể chế hóa (institutionalization) trong doanh nghiệp

Zucker (1977) nêu bật bản chất của doanh nghiệp và vai trò của văn hoá trong quá hình thể chế hóa (Cultural Perspective of institutionalization). Ba khía cạnh của văn hoá, bao gồm: (i) tính đồng nhất (generational uniformity), (ii) khả năng duy trì (maintenance) và khả năng ứng phó với các thay đổi (resistance

Cơ chế thay đổi thể chế không đồng hình (Non-isomorphic institutional change)

Greenwood và cộng sự (2002) cho rằng sự thay đổi thể chế không đồng hình (Non-isomorphic institutional change) có thể xảy ra trong nội sinh, ngoại sinh hoặc đồng thời cả hai theo một mô hình nhất định. Mô hình chỉ ra rằng sự thay đổi thể chế không đồng hình có thể xảy ra