Học thuyết cấu trúc tổ chức doanh nghiệp (Theory of Organizational structure)

Trong doanh nghiệp hoạt động, cấu trúc tổ chức thể hiện sự kết phối hợp và triển khai thực hiện các hành động, công việc. Một cấu trúc hợp lý sẽ tạo điều kiện thuận lợi và thúc đẩy các hoạt động trên, từ đó có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh cũng như bổ trợ, duy trì và phát triển lợi thế cạnh tranh hiện có của doanh nghiệp.

Định nghĩa và bản chất về cơ cấu tổ chức (organizational structure)

Cơ cấu tổ chức (organizational structure) là kết cấu nội bộ các mối quan hệ, quyền lực và thông tin của doanh nghiệp; là bộ khung cơ bản về tổ chức chức vụ, nhóm chức vụ, các mối quan hệ báo cáo và tương tác mà một tổ chức xây dựng nhằm thực hiện các

Hệ thống cơ cấu tổ chức hành chính (bureaucracy) của Weber

Hệ thống hành chính (Bureaucracy) thể hiện rõ nhất trên thực tế là hệ thống cơ cấu tổ chức hành chính công, đã xuất hiện dưới nhiều hình thức phức tạp khác nhau tại Rome và Ai Cập hàng ngàn năm trước và ở cả Trung Quốc và Ấn Độ trong thời cổ đại. Trong xã hội đương đại, hệ thống hành chính đã trở thành một thể chế phổ biến trên toàn thế giới. Hình thái chính xác của hệ thống hành chính công là các mô hình văn phòng chính phủ. Laski (1960) định nghĩa hệ thống hành

Cấu trúc 5 bộ phận cơ bản bên trong doanh nghiệp (Structure in Fives) của Mintzberg

Về nội bộ, năm thành phần cơ bản trong cấu trúc của một tổ chức (Structure in Fives) gồm (Mintzberg, 1980, trang 323 – 324): (i) Cấp chiến lược cao nhất (strategic apex) là cấp lãnh đạo cao cấp và các nhân viên hỗ trợ họ, thương là ban lãnh đạo và các bộ phận thư ký, tư vấn; (ii) Trung tâm nghiệp vụ (operative core) gồm các nhân viên đang thực hiện trực tiếp các nhiệm vụ sản xuất các sản phẩm và dịch vụ cơ bản của tổ chức, cũng như cả những người đang gián tiếp hỗ trợ

Cấu trúc tổ chức tập trung hành chính (Pre-bureaucratic structures)

Cấu trúc tổ chức tập trung hành chính (Pre-bureaucratic structures) hạn chế tiêu chuẩn hoá các nhiệm vụ. Cấu trúc này được phổ biến nhất trong các tổ chức nhỏ và được sử dụng tốt nhất để giải quyết các nhiệm vụ đơn giản. Đây là cấu trúc hoàn toàn mang tính tập trung. Nhà

Cấu trúc hành chính chức năng cơ bản (functional structure)

Trong các doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ, hoạt động sản xuất kinh doanh đơn giản, lĩnh vực kinh doanh hẹp, mọi quyết định đều trực tiếp thuộc thẩm quyền của lãnh đạo cao nhất, thường là Giám đốc theo loại hình cấu trúc tổ chức cơ bản theo chức năng, thường gọi tắt

Cấu trúc hành chính máy móc (machine bureaucracy)

Cấu trúc hành chính máy móc (Machine Bureaucracy) dựa trên tiêu chuẩn hóa quy trình làm việc; trong đó, cấu trúc kỹ thuật đóng vai trò chủ đạo. Các nhiệm vụ và thủ tục thường xuyên yêu cầu chuyên môn cao được quy chuẩn hóa. Các đơn vị hoạt động cốt lõi có quy mô

Cấu trúc tổ chức hành chính chuyên nghiệp (professional bureaucracy)

Cấu trúc hành chính chuyên nghiệp (Professional Bureaucracy), gồm cấu trúc ma trận và cấu trúc dự án, dựa trên tiêu chuẩn hóa các kỹ năng trong các hoạt động cốt lõi của doanh nghiệp. Các tổ chức có thể áp dụng mô hình hành chính phi tập trung, đó là hành vi có thể

Cấu trúc tổ chức ma trận (matrix structure)

Cấu trúc ma trận (Matrix structure) kết hợp ưu điểm của cấu trúc tổ chức chức năng và cấu trúc đa bộ phận; sử dụng cả các quản lý nghiệp vụ và quản lý dự án. Trách nhiệm của người quản lý nghiệp vụ bao gồm phân công các chuyên gia cho từng dự án

Cấu trúc tổ chức dự án (project-based structure or project matrix structure)

Cấu trúc tổ chức dự án (project-based structure hoặc project matrix structure) thúc đẩy hợp tác và thực hiện các hoạt động theo các dự án nhằm tạo ra một môi trường tương tác độc lập giữa các thành viên nhóm, từ đó cho phép giảm thiểu sự gián đoạn, chồng chéo và mâu thuẫn.

Cấu trúc tổ chức theo bộ phận (divisionalized structure)

Cấu trúc tổ chức bộ phận (Divisionalized Form) dựa trên tiêu chuẩn hóa kết quả đầu ra; trong đó, bộ phận quản lý cấp trung đóng vai trò chính yếu. Cấu trúc bộ phận không phải là một cấu trúc độc lập hoàn chỉnh mà là sự kết hợp của các cấu trúc khác nhau.

Cấu trúc hành chính hiện đại (Post-bureaucratic)

Thuật ngữ cấu trúc hành chính hiện đại (Post-bureaucratic) được sử dụng với hai nghĩa. Theo nghĩa chung, cấu trúc hành chính hiện đại thường được sử dụng để mô tả một loạt các ý tưởng đã được hình thành và phát triển từ những năm 1980 và chúng tương phản hoàn toàn với ý

Các nguyên tắc hành chính hiện đại (principles of post-bureaucracy)

Các nguyên tắc hành chính hiện đại là cơ sở hình thành và vận hành của các mô hình cấu trúc tổ chức hành chính hiện đại, gồm: cấu trúc mạng, cấu trúc nhóm, cấu trúc ảo hay mô hình cấu trúc phân cấp cộng đồng … sẽ được trình bày trong các bài viết

Cấu trúc tổ chức nhóm (team-based organization)

Một trong những cấu trúc tổ chức mới nhất được phát triển trong thế kỷ 20 là cấu trúc nhóm (team-based organization), và khái niệm liên quan đến phát triển nhóm hoặc xây dựng nhóm đội ngũ nhân sự. Trong các doanh nghiệp nhỏ, cấu trúc nhóm có thể xác định toàn bộ tổ chức.

Cấu trúc tổ chức mạng (network structure)

Cấu trúc tổ chức mạng (network structure) là loại hình tổ chức tương đối mới thay thế hầu hết các mối quan hệ theo chiều dọc tại tổ chức. Có nghĩa là thay vì tổ chức hoạt động, giao tiếp với nhau dựa trên các mối quan hệ theo chiều dọc, mạng lưới sẽ được

Cấu trúc tổ chức ảo (virtual structure)

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và quá trình toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ đã tạo ra môi trường làm việc trong đó các nhóm/ cá nhân không cần ở cùng một địa điểm và/ hoặc thời gian nhưng vẫn có thể giao tiếp và trao đổi thông

Cấu trúc tổ chức phân cấp cộng đồng (hierarchy-community phenotype model)

Burns và Stalker (1961) nghiên cứu về ngành công nghiệp điện tử ở Anh; và nhận thấy rằng cấu trúc tổ chức phân cấp truyền thống của các doanh nghiệp điện tử chỉ thích hợp hoạt động trong điều kiện ổn định và do đó không phù hợp với ngành công nghiệp điện tử đang

Quan hệ giữa cấu trúc tổ chức, hiệu quả và chiến lược doanh nghiệp

Các nghiên cứu đã công bố kết luận hiệu quả, chiến lược và cấu trúc tổ chức có mối quan hệ mật thiết tác động qua lại với nhau. Vấn đề quan trọng nhất là làm thế nào để xác định được cấu trúc tổ chức nào phù hợp với chiến lược hiện tại mà doanh nghiệp đang theo đuổi để hoặc (1) tái cấu trúc doanh nghiệp cho phù hợp, hoặc (2) thay đổi chiến lược cho phù hợp với cấu trúc tổ chức hiện tại.

Lựa chọn cấu trúc tổ chức phù hợp cho doanh nghiệp

Các nghiên cứu đã công bố kết luận hiệu quả, chiến lược và cấu trúc tổ chức có mối quan hệ mật thiết tác động qua lại với nhau. Bài viết sẽ không đi sâu thảo luận đâu là cách tiếp cận đúng hay sai, quan trọng nhất là làm thế nào để xác định