Học thuyết công ty

Một học thuyết được gọi là học thuyết công ty khi giải thích hay trả lời được các câu hỏi về sự tồn tại của doanh nghiệp, ranh giới phân định doanh nghiệp với thị trường, tổ chức vận hành bên trong doanh nghiệp, sự khác nhau trong hoạt động và hiệu suất giữa các doanh nghiệp, và đã được minh chứng lịch sử thực tế.

exist

“VÌ SAO” DOANH NGHIỆP TỒN TẠI

Tại sao doanh nghiệp tồn tại? Tại sao thị trường không điều tiết mọi giao dịch và bỏ qua doanh nghiệp?

BẢN CHẤT VÀ RANH GIỚI VỚI THỊ TRƯỜNG

Tại sao có sự phân định ranh giới? Giao dịch nào trong doanh nghiệp; giao dịch nào thương lượng trên thị trường?

“VÌ SAO” CÁC DOANH NGHIỆP KHÁC NHAU

Tại sao các doanh nghiệp có cấu trúc và hoạt động khác nhau? Tại sao các doanh nghiệp có hiệu suất khác nhau?

Các học thuyết công ty

Cả cuộc đời chúng ta đi tìm chân lý. Liệu khi chân lý ở ngay trước mặt, chúng ta có nhận ra đó là chân lý hay không, vì … đâu biết chân lý là gì và như thế nào.

Các bài viết mới nhất về học thuyết công ty

Lý thuyết đúc kết từ thực tiễn, và có thể tái áp dụng thiên biến vạn hóa với mỗi doanh nghiệp.

Doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh hiện đại

“Nguồn lực doanh nghiệp và lợi thế cạnh tranh bền vững” – Barney Jay (1991)

Bài viết tóm tắt nguyên văn các nội dung chính từ nghiên cứu nổi tiếng năm 1991 của Barney (1991) – “Nguồn lực doanh nghiệp và Lợi thế cạnh tranh bền vững – Firm Resources and Sustained Competitive

12
Th1
Cơ chế đảm bảo lợi tức quan hệ (relational rents) trong hợp tác kinh doanh giữa các đối tác

Nhờ cơ chế đảm bảo lợi tức quan hệ mà doanh nghiệp giữ vững được vị thế, đồng thời khiến đối thủ cạnh tranh khó bắt chước được lợi thế đang sở hữu (Dyer và Singh, 1998). Các

29
Th7
Nguồn gốc lợi tức quan hệ (relational rents) trong doanh nghiệp

Về bản chất, nguồn gốc lợi tức quan hệ đạt được khi các đối tác cùng đóng góp, trao đổi hay đầu tư vào các tài sản, kiến thức, nguồn lực/năng lực đặc thù, và/hoặc cùng triển khai

29
Th7
Học thuyết quan hệ (Relational view): lịch sử và nội dung chính

Trong bối cảnh kinh tế hội nhập, thị trường không ngừng biến động và cạnh tranh ngày càng khốc liệt, các doanh nghiệp luôn phải khai thác tối đa các nguồn lực sở hữu, đồng thời nắm bắt

29
Th7
Xây dựng và triển khai chiến lược năng lực động (dynamic capabilities) trong doanh nghiệp

Quá trình xây dựng và triển khai chiến lược năng lực động của doanh nghiệp bị ràng buộc bởi ba yếu tố, gồm: vị thế sở hữu tài sản, quy trình và lịch sử phát triển (processes, positions,

14
Th11
Học thuyết năng lực động (Dynamic capabilities)

Khái niệm “năng lực động” (Dynamic Capabilities), trung tâm của học thuyết, được giới thiệu lần đầu trong một nghiên cứu của Gary Hamel năm 1989 về hoạt động nghiên cứu chiến lược đa quốc gia hướng đến

14
Th11
Xây dựng chiến lược năng lực cốt lõi (core competencies) trong doanh nghiệp

Năng lực cốt lõi được xác định dựa trên thế mạnh đặc trưng riêng mà từ đó doanh nghiệp có thể tạo ra những sản phẩm, dịch vụ chất lượng cao đáp ứng nhu cầu của thị trường.

14
Th11
Học thuyết năng lực cốt lõi (core competency)

Theo học thuyết năng lực cốt lõi, trong ngắn hạn, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp có liên quan đến giá thành/hiệu năng. Nhưng trong dài hạn, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp đến từ khả

14
Th11
“Bản chất doanh nghiệp – The nature of the Firm” – Ronald Coase (1937)

Bài viết tóm tắt ý chính từ nghiên cứu nổi tiếng “Bản chất doanh nghiệp – The nature of the Firm” của Ronald Coase đăng trên tạp chí Economica năm 1937. Thời kỳ này, các nhà kinh tế

13
Th5
Số ít các chủ thể tham gia giao dịch (small numbers of actors)

Theo Williamson (1994), khi có số ít chủ thể có thể tham gia giao dịch (Small numbers of actors), các tổ chức, cá nhân tham gia dễ có tính cơ hội vì cho rằng ít có đối tượng

14
Th11
Thông tin bất cân xứng (Asymmetric information)

Mỗi quyết định của các bên tham gia giao dịch đều chịu tác động không nhỏ của thông tin mà họ nắm bắt được. Chi phí đầu tư tìm kiếm và xử lý thông tin cũng là một

14
Th11
Bối cảnh giao dịch (transaction atmosphere) của doanh nghiệp

Bối cảnh giao dịch (transaction atmosphere) “… hàm chứa các tương tác toan tính giữa các cá nhân và kết quả kéo theo đó của hệ thống” (Williamson, 1975, p.38). Trong một bối cảnh giao dịch thiếu niềm

14
Th11
Tính không chắc chắn (uncertainty) trong các giao dịch của doanh nghiệp

Coase (1937) đưa ra lý luận bổ sung các yếu tố không chắc chắn (uncertainty) hay bất ổn có tác động đến chi phí giao dịch. Coase cho rằng đối với việc cung ứng một tài sản, tốt

14
Th11
Khái niệm chủ nghĩa cơ hội (opportunism)

Bên cạnh khả năng nhận thức bị giới hạn của các cá nhân, chủ nghĩa cơ hội (opportunism) của các tác nhân tham gia cũng có ảnh hưởng đến giao dich và chi phí. Williamson (1985) định nghĩa

14
Th11
Khả năng tư duy giới hạn (bounded rationality) của các tác nhân kinh tế

Tiếp cận khoa học quản trị và kinh tế theo quan điểm tâm lý học, Simon (1961) phát triển khái niệm tư duy giới hạn (bounded rationality), theo đó: “con người có khả năng tư duy, nhưng chỉ

14
Th11
Liên kết sát nhập theo chiều dọc (vertical integration)

Williamson giải thích về hoạt động liên kết sát nhập theo chiều dọc (vertical integration) của doanh nghiệp: với ∆G là sự chênh lệch giữa chi phí khi thực hiện thông qua quan hệ phân quyền cấp bậc

14
Th11
vòng xoắn ốc kiến thức
Vòng xoắn ốc tri thức lan tỏa (Spiral of organizational knowledge creation) trong bộ nhớ doanh nghiệp

Thông lệ vận hành của doanh nghiệp là kết quả của những bài học kinh nghiệm mà doanh nghiệp và các thành viên trong doanh nghiệp có được dù không trải qua (Levitt và March, 1988). Các thông

14
Th11
quy trình học hỏi
Quy trình học hỏi của bộ nhớ doanh nghiệp (Organizational learning process)

Quy trình học hỏi của doanh nghiệp được xây dựng trên nghiên cứu của Cohen và Levinthal (1990), trong đó mô tả cách thức doanh nghiệp tiếp thu một kiến thức mới dựa trên kinh nghiệm và của

14
Th11
Các hiệu ứng học hỏi kinh nghiệm (Laws of learning) của doanh nghiệp

Như cá nhân, tổ chức có thể học hỏi kinh nghiệm trực tiếp và học những kinh nghiệm gián tiếp từ tổ chức khác. Tổ chức rút ra những bài học trực tiếp từ quá trình trải nghiệm

14
Th11
bộ nhớ tổ chức
Bộ nhớ (organizational memory) và khả năng hấp thụ kiến thức (absorptive capacity) của tổ chức

Trong môi trường hoạt động của mình, tổ chức thường xuyên nhận được rất nhiều dữ liệu từ các tác nhân khác nhau và về những phản ứng của môi trường đối với hoạt động của các tác

14
Th11
Mô hình học hỏi tình huống (Situated learning) của doanh nghiệp

Trong mô hình này, tổ chức học hỏi với mục đích tham gia vào cộng đồng các tổ chức. Các doanh nghiệp được nghiên cứu trong mối quan hệ xã hội và tình hình hợp tác liên doanh

14
Th11
học hỏi kinh nghiệm
Doanh nghiệp học hỏi kinh nghiệm gián tiếp (Indirect learning experiences) của đơn vị khác

Các kinh nghiệm tổng thể liên quan đến các kinh nghiệm trực tiếp mà tổ chức đã thu được toàn bộ hay một phần từ các thành viên trong tổ chức. Quy trình tiếp thu các kinh nghiệm

14
Th11
Mô hình học hỏi hành động vòng đơn và kép (single-loop learning and double-loop learning) của Argyris và Schön (1974, 1978)

Một mô hình học hỏi được nhiều người biến đến khác là mô hình học hỏi hành động vòng đơn và vòng kép của Argyris và Schön (1974, 1978), những người đã phát triển các nguyên tắc học

14
Th11
Đường cong học hỏi kinh nghiệm (experiential learning cycle) của Kolb (1976)

Kolb và Fry (1975) phát triển đường cong học hỏi kinh nghiệm nổi tiếng của họ. Theo họ, các thông tin được tạo ra từ kinh nghiệm cá nhân và sau đó được chia sẻ trong tổ chức.

14
Th11
tư duy hệ thống
Tư duy hệ thống (systems thinking)

Tư duy hệ thống là quan điểm nhìn nhận thế giới khách quan trong một thể thống nhất không thể tách rời, mà ở đó tất cả các đơn vị, yếu tố cấu thành, các hiện tượng cơ

14
Th11
khả năng tự tổ chức
Khả năng tự tổ chức của hệ thống phức tạp (self-organisation in complex systems)

Trong điều kiện ở xa vị trí cần bằng, tự tổ chức đã trở thành hành vi thay thế cho hành vi điều hành trong quản trị (self-organisation in complex systems). Khả năng tự tổ chức thể hiện

14
Th11
thích nghi với phức tạp
Sự phức tạp và hệ thống thích nghi với phức tạp

Khoa học phức tạp liên quan tới việc nghiên cứu động lực học của “mạng lưới phức tạp những người đại diện thích nghi – complex networks of adaptive agents” (Shaw, 1997, p. 235). Trong tổ chức xã

14
Th11
thuyết hỗn mang
Hệ thống động phi tuyến tính (dynamic nonlinear system) và thuyết hỗn mang (chaos theory)

Trong những năm gần đây, hai nội dung xuất hiện đã mở ra hướng tiếp cận mới trong quản lý tổ chức, gồm hệ thống động phi tuyến tính và học thuyết hỗn mang trong toán học, khi

14
Th11
hệ thống khả thi
Mô hình hệ thống khả thi (viable system theory)

Hệ thống khả thi lần đầu tiên được Beer (1980) đề cập đến. Hệ thống này có khả năng tự sửa chữa, tự nhận thức, đệ quy và duy trì đặc điểm của mình. Theo Beer (1980), cấu

14
Th11
điều khiển học
Điều khiển học (cybernetics) trong doanh nghiệp hệ thống

Điều khiển học (cybernetics) là khoa học về việc điều khiển, thu thập, truyền và xử lý thông tin, thường bao gồm liên hệ điều chỉnh ngược trong các cơ thể sống, trong máy móc và các tổ chức và các kết hợp của chúng (Ví dụ hệ thống kỹ thuật xã hội,

14
Th11
các hệ thống
Các loại hệ thống phân nhỏ, hướng đích, tĩnh & động, mô phỏng

Tùy theo đặc điểm và các tiêu chí phân loại, hệ thống có thể phân thành nhiều loại khác, như sau: 1. Hệ thống có thể phân nhỏ, gần như có thể phân nhỏ và không thể phân

14
Th11
hệ thống phức tạp
Hệ thống đơn giản và hệ thống phức tạp (simple and complex system)

Hệ thống, tùy theo mức độ phức tạp về cấu trúc và các mối quan hệ nội bộ, được phân thành hệ thống đơn giản và hệ thống phức tạp. Để nhấn mạnh các đặc tính của một

14
Th11
Chiến lược bẻ gãy thị trường của các sản phẩm công nghệ của Apple

Chiến lược bẻ gãy thị trường bằng công nghệ có thể quan sát cụ thể trong ngành máy tính – phần mềm, nổi bật là sự ra đời của các dòng sản phẩm của Apple, đã làm thay

14
Th11
Công nghệ bẻ gãy thị trường bằng hệ điều hành Windows 95 của Microsoft

Các ví dụ điển hình về chiến lược bẻ gãy gắn liền với sự phát triển của ngành công nghệ phần mềm, lập trình, vi tính, điện tử. Ví dụ đầu tiên là khi Microsoft tung ra thị

14
Th11
Cuộc chiến siêu cạnh tranh Coca-Cola vs Pepsi

Ví dụ điển hình minh họa siêu cạnh tranh là cuộc chiến giữa hai kình địch Coca-Cola hay Coke và Pepsi cung cấp đồ uống giải khát có gas. Coke được thành lập năm 1886; Pepsi thành lập

14
Th11
Xây dựng chiến lược bẻ gẫy (Disruptive Business Strategy)

Trên cơ sở các yếu tố trong mô hình 7S mới, để hoạch định chiến lược bẻ gẫy trong môi trường siêu cạnh tranh, doanh nghiệp cần tập trung vào ba hoạt động chính: (1) định hình tầm

14
Th11
Mô hình 7S mới xây dựng chiến lược bẻ gãy thị trường (Disruptive Business Strategy)

Trường phái siêu cạnh tranh của D’Aveni (1994) đã trình bày một cách tiếp cận khác về cạnh tranh, lợi thế cạnh tranh và chiến lược cạnh tranh thành công trong bối cảnh thị trường hiện nay. Cách

14
Th11
Bốn lĩnh vực siêu cạnh tranh (four arenas of hypercompetition)

Siêu cạnh tranh là hoạt động tạo ra và thu lợi nhuận từ lợi thế cạnh tranh tạm thời trong sự đổi mới liên tục của sản phẩm, quá trình sản xuất và chiến lược doanh nghiệp. Mọi

14
Th11
Môi trường siêu cạnh tranh (hypercompetitive environment): đặc điểm và nguồn gốc

Về cơ bản, các doanh nghiệp thường tìm kiếm các thị trường đã hình thành, có mức độ cạnh tranh thấp hoặc trung bình và có khả năng duy trì lợi nhuận bền vững trên một hoặc một

14
Th11
hypercompetition
Học thuyết siêu cạnh tranh (hyper-competition theory)

Siêu cạnh tranh bắt nguồn từ động lực của những mưu đồ chiến lược giữa các đối thủ cạnh tranh năng động và sáng tạo trên toàn cầu. Trong môi trường cạnh tranh, tần suất, sự táo bạo

04
Th2

Doanh nghiệp và các nhà quản lý

Giải pháp đối với vấn đề đại diện (agency problem) trong quan hệ cổ đông – nhà quản lý doanh nghiệp

Các vấn đề trọng tâm và toan tính của các bên trong mối quan hệ đại diện dẫn đến mâu thuẫn tiềm ẩn trong doanh nghiệp quản lý, và giải pháp giải quyết thông qua sự điều tiết

13
Th11
Thái độ tối đa hóa tăng trưởng (growth maximization) của nhà quản lý trong doanh nghiệp

Mục tiêu khác tối đa hóa tăng trưởng, cùng với tối đa hóa doanh thu và tối đa hóa tiện ích, cho phép nhà quản lý đạt được các mục tiêu cá nhân về danh vọng, quyền lực

13
Th11
Thái độ tối đa hóa tiện ích (self-seeking interests) thỏa mãn mục đích cá nhân của nhà quản lý

Theo nghiên cứu của Williamson (1963), nhà quản lý có quyền tùy quyết lớn và nắm quyền kiểm soát một số chi phí của doanh nghiệp cho phép thỏa mãn các mục đích riêng của nhà quản lý,

13
Th11
Thái độ tối đa hóa doanh thu (revenue maximization) của nhà quản lý trong doanh nghiệp

Nhằm đạt được các mục đích của mình về lương thưởng, quyền lực, danh vọng và nghề nghiệp, nhà quản lý thường không theo đuổi mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, mà có xu hướng thể hiện

13
Th11
Thái độ linh động của nhà quản lý (dynamic principal-agent relationship)

Như đã phân tích, mọi quyết định và hành động của nhà quản lý diễn ra theo nguyên tắc tối đa hóa tiện ích; tuy nhiên, nhà quản lý bị ràng buộc bởi khả năng bị cách chức,

13
Th11
Chi phí đại diện (agency costs) trong doanh nghiệp

Trong mối quan hệ đại diện giữa các bên, cổ đông vốn theo đuổi các mục đích khác với nhà quản lý và có quyền cách chức thay đổi nhà quản lý, nhưng lại tiếp cận được ít

13
Th11
Bản chất mối quan hệ đại diện giữa cổ đông và nhà quản lý (principal-agent relationship)

Mối quan hệ đại diện giữa cổ đông và nhà quản lý được minh họa trong hình dưới đây. Trong đó mỗi bên chạy theo mục đích riêng của mình và thực hiện những hoạt động nhằm đảm

13
Th11
Cấu trúc sở hữu (ownership structure) của doanh nghiệp quản lý

Cùng với sự tách rời quyền sở hữu và quyền quản lý, yêu cầu về phát triển về quy mô cũng như đầu áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất khiến nhu cầu về vốn của

13
Th11
Phương pháp ra quyết định thùng rác (garbage can model) trong doanh nghiệp

Quyết định là kết quả không thể đoán trước của những dòng vấn đề, giải pháp, cơ hội lựa chọn, những người tham gia có mặt tại cùng một thời điểm trong “thùng rác”. Thành phần chính gồm

13
Th11
Mô hình quyết định theo quyền lực trong doanh nghiệp

Trường phái Michel Crozier (Crozier, 1962; Crozier et Friedberg, 1977) có đóng góp to lớn trong việc xây dựng lý thuyết tổ chức, với mô hình ra quyết định theo quyền lực trong doanh nghiệp. Khác với các

13
Th11
Phương pháp ra quyết định so sánh liên tục từng bước nhỏ (method of successive limited comparison)

Phương pháp ra quyết định so sánh liên tục từng bước nhỏ (method of successive limited comparison) hay phương pháp nhánh (branch method) được Lindblom (1959) đề xuất và xây dựng khác biệt với phương pháp ra quyết

13
Th11
Quy trình ra quyết định tư duy (Rational-Comprehensive method) và quyết định ở các cấp quản lý trong doanh nghiệp

Theo quy trình ra quyết định tư duy (Rational-Comprehensive method) của Simon (1960), mọi tiến trình ra quyết định đều phải qua bốn giai đoạn gồm tư duy, thiết lập và lựa chọn (three-phase model of intelligence, design,

13
Th11
Cơ chế điều chỉnh và thích nghi hành vi ra quyết định của các cá nhân trong doanh nghiệp

Làm thế nào để doanh nghiệp thích nghi phù hợp với hành vi của các nhà quản lý cá nhân?; Làm thế nào để thiết lập và duy trì các nhân tố có ảnh hưởng đến hoạt động

13
Th11
Động lực (motivations) – nguồn gốc hành vi và thay đổi hành vi của nhà quản lý

Động lực là “những lý do nền tảng của hành vi” (the reasons underlying behavior) (Guay và các cộng sự, 2010, trang 712). Baron (1991) định nghĩa động lực như các quy trình nội bộ kích hoạt, hướng

13
Th11
Kỳ vọng (aspiration level) và thái độ thỏa mãn (satisficing behaviour) của người đại diện (agent) ra quyết định

Động lực cho một hoạt động nào đó của doanh nghiệp nhằm đạt được một mục tiêu nào đó thương bắt nguồn từ các kỳ vọng, nhu cầu, áp lực đối với người đại diện ra quyết định.

13
Th11
Xác định mục tiêu và giải quyết mẫu thuẫn mục tiêu trong doanh nghiệp

Các nhà nghiên cứu hành vi phủ nhận cách tiếp cận doanh nghiệp chỉ theo đuổi một mục tiêu duy nhất; mà là doanh nghiệp đa mục tiêu (có thể mâu thuẫn nhau) và gồm các nhà ra

13
Th11
Quyền lực và thay đổi trong doanh nghiệp

Bài này trình bày 5 quan điểm về quyền lực và gắn 5 quan điềm này với các mô hình thay đổi doanh nghiệp tương ứng. Năm quan điểm này chưa toàn diện nhưng chúng cung cấp một

14
Th11
Quyền lực và hợp tác giữa các doanh nghiệp (inter-firm relationships)

Mối quan hệ giữa các doanh nghiệp (Inter-firm relationships) tạo thành các mạng lưới tương đối phức tạp; trong đó quyền lực là yếu tố quyết định cốt lõi mối quan hệ giữa các bên liên quan bởi

13
Th11
Quyền lực và hợp tác nội bộ trong doanh nghiệp

Hợp tác là yếu tố cốt lõi của mỗi tổ chức kinh tế. Mặc dù vốn con người là nguồn lực cạnh tranh chủ yếu giữa các doanh nghiệp với nhau nhưng vẫn còn quá ít các thể

13
Th11
Định nghĩa và bản chất quyền lực (power) trong doanh nghiệp

Dahl (1957) định nghĩa quyền lực là khả năng của người A bắt buộc người B phục tùng theo ý chí của người A. Cách định nghĩa này đã tạo nên cơ sở nền tảng để cho ra

13
Th11
power
Học thuyết quyền lực (Theories of Organizational Power)

Nội dung bài này trình bày về định nghĩa, bản chất quyền lực, hoạt động phân bổ quyền lực trong doanh nghiệp, và tác động của các nội dung này đến hoạt động sản xuất kinh doanh và

04
Th2
Lựa chọn cấu trúc tổ chức phù hợp cho doanh nghiệp

Các nghiên cứu đã công bố kết luận hiệu quả, chiến lược và cấu trúc tổ chức có mối quan hệ mật thiết tác động qua lại với nhau. Bài viết sẽ không đi sâu thảo luận đâu

14
Th11
Quan hệ giữa cấu trúc tổ chức, hiệu quả và chiến lược doanh nghiệp

Các nghiên cứu đã công bố kết luận hiệu quả, chiến lược và cấu trúc tổ chức có mối quan hệ mật thiết tác động qua lại với nhau. Vấn đề quan trọng nhất là làm thế nào

14
Th11
Cấu trúc tổ chức phân cấp cộng đồng (hierarchy-community phenotype model)

Burns và Stalker (1961) nghiên cứu về ngành công nghiệp điện tử ở Anh; và nhận thấy rằng cấu trúc tổ chức phân cấp truyền thống của các doanh nghiệp điện tử chỉ thích hợp hoạt động trong

14
Th11
Cấu trúc tổ chức ảo (virtual structure)

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và quá trình toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ đã tạo ra môi trường làm việc trong đó các nhóm/ cá nhân không cần ở cùng

14
Th11
Cấu trúc tổ chức mạng (network structure)

Cấu trúc tổ chức mạng (network structure) là loại hình tổ chức tương đối mới thay thế hầu hết các mối quan hệ theo chiều dọc tại tổ chức. Có nghĩa là thay vì tổ chức hoạt động,

14
Th11
Cấu trúc tổ chức nhóm (team-based organization)

Một trong những cấu trúc tổ chức mới nhất được phát triển trong thế kỷ 20 là cấu trúc nhóm (team-based organization), và khái niệm liên quan đến phát triển nhóm hoặc xây dựng nhóm đội ngũ nhân

14
Th11
Các nguyên tắc hành chính hiện đại (principles of post-bureaucracy)

Các nguyên tắc hành chính hiện đại là cơ sở hình thành và vận hành của các mô hình cấu trúc tổ chức hành chính hiện đại, gồm: cấu trúc mạng, cấu trúc nhóm, cấu trúc ảo hay

14
Th11
Cấu trúc hành chính hiện đại (Post-bureaucratic)

Thuật ngữ cấu trúc hành chính hiện đại (Post-bureaucratic) được sử dụng với hai nghĩa. Theo nghĩa chung, cấu trúc hành chính hiện đại thường được sử dụng để mô tả một loạt các ý tưởng đã được

14
Th11
Bàn tay hữu hình (the visible hand) của các nhà quản lý doanh nghiệp

Theo Chandler (1977), “Bàn tay hữu hình” của các nhà quản lý trong các doanh nghiệp hiện đại đã thay thế bàn tay vô hình của thị trường trong điều phối các hoạt động của nền kinh tế

13
Th11
Các đề xuất tổng quát của Chandler (1977) về doanh nghiệp hiện đại và bàn tay hữu hình

Theo Chandler (1977), doanh nghiệp hiện đại được tổ chức theo cấp bậc các nhà quản lý cấp trung và cao cấp, chịu trách nhiệm giám sát và điều phối hoạt động của các bộ phận dưới quyền

13
Th11
Visible-Hand
Học thuyết bàn tay hữu hình (The Visible Hand)

Thuật ngữ “Bàn tay hữu hình” (The Visible Hand) xuất hiện trong tác phẩm Bàn Tay Hữu Hình - Cuộc Cách Mạng Quản Lý Trong Các Doanh Nghiệp Hoa Kỳ (The Visible Hand: The Managerial Revolution in American

04
Th2

Doanh nghiệp tỏ chức quản lý công nghiệp

Xây dựng và bảo vệ lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp

Để xây dựng lợi thế cạnh tranh bền vững, doanh nghiệp cần xác định rõ khung tổng thể xây dựng lợi thế cạnh tranh của mình. Về cơ bản, khung này gồm 4 yếu tố. Khung tổng thể

13
Th11
Chiến lược cạnh tranh tổng quát (generic strategies) của doanh nghiệp

Nghiên cứu thực nghiệm về tác động của chiến lược đến lợi nhuận chỉ ra rằng những doanh nghiệp có thị phần cao thường thu được nhiều lợi nhuận. Các doanh nghiệp có lợi nhuận thấp là những

13
Th11
Xác định lợi thế cạnh tranh trên Chuỗi giá trị (value chain) doanh nghiệp

Để xác định lợi thế cạnh tranh của một doanh nghiệp, Porter (1985) phát triển mô hình chuỗi giá trị (value chain) nhằm phân tích và xác định vai trò mỗi chức năng / bộ phận trong quá

13
Th11
Nhóm chiến lược (strategic groups) phân tích cạnh tranh tổng thể ngành kinh doanh của doanh nghiệp

Chiến lược là định hướng và phạm vi của một doanh nghiệp trong dài hạn để đạt được lợi thế, từ đó tạo ra lợi nhuận. Nhóm chiến lược là khái niệm được sử dụng trong quản lý

13
Th11
Mô hình cạnh tranh năm áp lực (Five Forces Analysis) phân tích môi trường ngành kinh doanh của doanh nghiệp

Mô hình cạnh tranh năm áp lực được Michael E. Porter xây dựng và công bố năm 1979 trong tác phẩm “Các áp lực cạnh tranh định hình chiến lược như thế nào – How Competitive Forces Shape

13
Th11
Lợi thế cạnh tranh bền vững (sustainable competitive advantage) của doanh nghiệp

Một cách khái quát, khi doanh nghiệp duy trì được khả năng sinh lợi và mức phát triển rất cao hoặc cao hơn mức trung bình của các doanh nghiệp trong ngành trong một thời gian dài thì

13
Th11
Lợi thế cạnh tranh (competitive advantage) của doanh nghiệp

Mặc dù khái niệm lợi thế cạnh tranh được sử dụng rộng rãi từ những năm 1980, nhưng lại chưa có nghiên cứu đưa ra một định nghĩa chính thức. Các tác phẩm và nghiên cứu về chiến

13
Th11
Khái niệm cạnh tranh và các loại hình cạnh tranh

Cạnh tranh nói chung, cạnh tranh trong kinh tế nói riêng là một khái niệm có nhiều cách hiểu khác nhau. Khái niệm cạnh tranh được sử dụng cho cả phạm vi doanh nghiệp, phạm vi nghành, phạm

13
Th11
Áp dụng thông lệ vận hành để giải thích các hoạt động, hiện tượng trong doanh nghiệp

1. Điều phối và kiểm soát Áp dụng phân tích thực tiễn, các thông lệ vận hành đóng một vai trò quan trọng không chỉ bởi vì nó có giá trị tương đương với gen trong lĩnh vực

13
Th11
Doanh nghiệp phụ thuộc lối mòn lịch sử (path dependence)

Sự phụ thuộc lối mòn (tiếng Anh: Path Dependency) trong kinh doanh giải thích cho việc một công ty có thể tiếp tục duy trì việc sử dụng một sản phẩm hoặc qui trình cũ ngay cả khi

13
Th11
Bản chất của thông lệ vận hành (routines) trong doanh nghiệp

Các nghiên cứu về thông lệ vận hành đã chỉ ra rằng bản chất thông lệ vận hành được cấu thành từ rất nhiều các đặc tính, cụ thể: tính lặp lại và bền vững, bản chất tập

13
Th11
Hành vi doanh nghiệp trên cơ sở các thông lệ vận hành

Trong kinh tế học, tiến hoá, được hiểu là phát triển kinh tế theo thời gian, là một tiến trình năng động kết thúc mở trong một không gian trạng thái mở. Theo quan điểm của Nelson và

11
Th11
Doanh nghiệp là một tập hợp có tổ chức các thông lệ vận hành (routines)

Trong thuyết tiến hoá của Nelson và Winter (1982) thì doanh nghiệp được thúc đẩy bởi động cơ lợi nhuận và tham gia vào tìm kiếm cách thức để cải thiện lợi nhuận của mình; và các đặc

11
Th11
Định nghĩa, vai trò và nguồn gốc của thông lệ vận hành (routines) trong doanh nghiệp

Cohen và các cộng sự (1996) định nghĩa thông lệ vận hành (routines) là “khả năng thực hiện đạt được kết quả lặp lại trong bối cảnh tổ chức đã học hỏi dưới những áp lực lựa chọn

11
Th11
Professional Development
Học thuyết tiến hóa doanh nghiệp (Evolutionary Theory of the Firm)

Thuyết tiến hoá doanh nghiệp (Evolutionary Theory of the Firm), khởi đầu từ nghiên cứu của Nelson và Winter (1982), tiếp cận và phân tích doanh nghiệp thông qua khái niệm thông lệ vận hành (organizational routines). Trong

04
Th2
Điều kiện thành lập và khả năng giải thể của doanh nghiệp

Khi nghiên cứu các điều kiện thành lập, các học giả ban đầu bỏ qua vấn đề giải thể (tử vong) của doanh nghiệp, coi đây là một chủ đề tách biệt, và chỉ thực sử quan tâm

11
Th11
Vấn đề quy mô nhỏ (liability of smallness) của doanh nghiệp trong hệ sinh thái

Trong xã hội hiện đại, quá trình lựa chọn ưu tiên các doanh nghiệp có sức ỳ cấu trúc lớn hơn, khi đó các doanh nghiệp lớn sẽ có tỷ lệ tử vong thấp hơn; các doanh nghiệp

11
Th11
Doanh nghiệp cạnh tranh, thích nghi và phân bổ nguồn lực trong hệ sinh thái

1. Cạnh tranh và thích nghi Thích nghi (niche), trong mối liên hệ giữa các học thuyết doanh nghiệp cổ điển và thuyết hệ thái, thể hiện vai trò hay tầm ảnh hưởng của biến đổi môi trường

11
Th11
Lợi thế đi đầu (first-mover advantage) và hạn chế đi đầu của doanh nghiệp

Lợi thế đi đầu (first-mover advantage) là lợi thế cạnh tranh mà doanh nghiệp khi là đơn vị đầu tiên thâm nhập vào một thị trường hoặc một ngành công nghiệp nào đó. Đứng ở vị trí trước

11
Th11
Tuổi và tồn vong (age dependence) của doanh nghiệp

Trong các nghiên cứu thuyết hệ sinh thái, các doanh nghiệp mới thành lập (liability of newness) gắn liền với mức độ tử vong (giải thể) cao. Quá trình vận hành và phát triển của doanh nghiệp đi

11
Th11
Thay đổi mật độ (density), số lượng (quantity) và sức ỳ (inertia) cơ cấu tổ chức doanh nghiệp trước thay đổi

Hannan và Freeman (1977) chỉ ra các ràng buộc về thay đổi cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp theo thuyết sinh thái học: ”Đối với các quần thể lớn của các doanh nghiệp, tồn tại nhiều áp

11
Th11
Loại hình doanh nghiệp (organizational forms) trong hệ sinh thái

Loại hình doanh nghiệp (organizational forms) thể hiện các đặc điểm mang tính thống nhất cho một quần thể doanh nghiệp (ngành - lĩnh vực kinh doanh). Quá trình chọn lọc điều chỉnh doanh nghiệp và loại hình

11
Th11
Khái niệm hệ sinh thái doanh nghiệp (Business ecology)

Thuật ngữ “hệ sinh thái – ecology” gồm có hai phần: (1) “Eco” là cuộc sống, môi trường sống hoặc môi trường; (2) “ology” là nghiên cứu về một chuyên ngành. Do đó, hệ sinh thái doanh nghiệp

11
Th11
Hành vi của các nhà đầu tư doanh nghiệp

Lý thuyết Hành vi doanh nghiệp hay Lý thuyết thị trường hiệu quả đều dựa vào nguyên tắc mọi hành xử lý của nhà đầu tư đều có chung mục đích tối đa hóa lợi ích một cách

11
Th11
Hành vi của các nhà quản lý trong doanh nghiệp

Đứng trên góc độ của các nhà tâm lý xã hội, March và Simon (1958) quan tâm đến những ảnh hưởng của môi trường đến cá nhân trong doanh nghiệp. March và Simon cho rằng vai trò của

11
Th11
Quy trình ra quyết định (Decision-making process) của doanh nghiệp

Quá trình ra quyết định của doanh nghiệp chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, Cyert và March (1963) phát triển 4 quy trình hành vi ra quyết định của doanh nghiệp, gồm: giải quyết xung đột (quasi

11
Th11
Các khái niệm cơ bản và nội dung chính học thuyết hành vi doanh nghiệp (behaviour of firm)

Theo thuyết hành vi, hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp là sự liên kết các cá nhân có những mục tiêu chung trong quan hệ, sản xuất, bán hàng, thị phần, hoặc lợi nhuận. Các thành viên

11
Th11
Behavior Business
Học thuyết hành vi doanh nghiệp (Behavioral theory of the firm)

Thuyết hành vi doanh nghiệp do Cyert và March (1963) đề xuất dựa trên tiền đề nghiên cứu của Simon (1952) và March và Simon (1958). Học thuyết tập trung làm rõ quá trình ra quyết định kinh

04
Th2
Ma trận ngẫu nhiên tổng quát GCT (General Contingency Theory)

Luthans và Stewart (1977) xây dựng mô hình ngẫu nhiên cho phép doanh nghiệp hệ thống các biến và mối quan hệ giữa các biến theo ma trận GCT (General Contingency Theory). Ma trận GCT cung cấp các

11
Th11
Mô hình điều chỉnh cấu trúc về cân bằng SARFIT (Structural Adjustment to Regain Fit)

Kế thừa mô hình lựa chọn chiến lược thay đổi cơ cấu tổ chức của Child (1972), Donaldson (1987) xây dựng mô hình điều chỉnh cấu trúc về cân bằng SARFIT (structural adjustment to regain fit) trên quan

11
Th11
Mô hình ngẫu nhiên (Contingency Model) tác động đến vận hành của doanh nghiệp

Hoạt động vận hành của doanh nghiệp chịu tác động lớn bởi các yếu tố ngẫu nhiên bên trong và bên ngoài, đỏi hỏi doanh nghiệp luôn cần có các phương án ứng phó với những thay đổi

11
Th11
Các khái niệm và nội dung chính của học thuyết ngẫu nhiên (contingency theory)

Thuyết ngẫu nhiên giải thích các mối quan hệ trực tiếp giữa các biến độc lập ngẫu nhiên và biến phụ thuộc cấu trúc tổ chức trong quá hoạt động của doanh nghiệp. Trong đó, môi trường, công

11
Th11
Học thuyết ngẫu nhiên (Contingency Theory)

Thuyết ngẫu nhiên (Contingency Theory) đề cao vai trò và tầm ảnh hưởng của các yếu tố tình huống tới hoạt động của các doanh nghiệp (Lawrence và Lorsch, 1967). Học thuyết giải thích các mối quan hệ

04
Th2
Cơ chế thay đổi thể chế không đồng hình (Non-isomorphic institutional change)

Greenwood và cộng sự (2002) cho rằng sự thay đổi thể chế không đồng hình (Non-isomorphic institutional change) có thể xảy ra trong nội sinh, ngoại sinh hoặc đồng thời cả hai theo một mô hình nhất định.

11
Th11
Bối cảnh văn hóa của quá trình thể chế hóa (institutionalization) trong doanh nghiệp

Zucker (1977) nêu bật bản chất của doanh nghiệp và vai trò của văn hoá trong quá hình thể chế hóa (Cultural Perspective of institutionalization). Ba khía cạnh của văn hoá, bao gồm: (i) tính đồng nhất (generational

11
Th11
Ba trụ cột của thể chế (institutional pillars) của doanh nghiệp

Scott (2008) cũng có cách tiếp cận các “trụ cột thể chế” (institutional pillars) gần giống với lý thuyết thay đổi đồng hình. Theo tác giả, mỗi thể chế đều có ba trụ cột chính (Three Pillars of

11
Th11
Ba cơ chế thay đổi thể chế đồng hình (Mechanisms of Institutional isomorphic change)

Quá trình thay đổi, theo lý thuyết thể chế hiện đại, từ hai nguồn gốc: đồng hình hoặc không đồng hình. “Thay đổi có thể là kết quả của quá trình làm cho các các tổ chức giống

11
Th11
Quan điểm thể chế hiện đại (New or neo-institutional theory) trong quản lý doanh nghiệp

Quan điểm thể chế hiện đại (New or neo-institutional theory or new institutionalisme) được xây dựng dựa trên ba nghiên cứu chính, bao gồm: John Meyer và Brian Rowan (1977), DiMaggio và Powell (1982); và của Zucker (1977).

11
Th11
Quan điểm thể chế cổ điển (Old institutional theory) trong quản lý doanh nghiệp

Quan điểm thể chế cổ điển (Old institutional theory or old institutionalisme) xuất hiện ở Đức và Áo vào cuối thế kỷ 19 trong các cuộc tranh luận về việc sử dụng phương pháp khoa học của các

11
Th11
Khái niệm và phân loại các thể chế (institutions) trong doanh nghiệp

“Thể chế là các cấu trúc xã hội đã đạt được mức độ phát triển cao, điển hình như các yếu tố văn hoá-nhận thức, quy chuẩn, các hoạt động liên quan và các nguồn lực, … Những

11
Th11
Học thuyết thể chế (Institutional Theory)

Kinh tế học thể chế ra đời ở Mỹ vào đầu thế kỷ 20, là “hệ thống lý thuyết được chấp nhận rộng rãi, trong đó nhấn mạnh đến tính hợp lý, khả năng thay đổi đồng hình

04
Th2
Áp dụng thuyết phụ thuộc nguồn lực giải thích thực tiễn vận hành của doanh nghiệp

Thuyết phụ thuộc nguồn lực ngày càng hoàn thiện và có khả năng áp dụng giải thích các hiện tượng kinh tế xã hội phức tạp hiện nay. Cụ thể: tính chuyên môn hóa và hợp tác; quản

11
Th11
Chiến lược quản trị phụ thuộc của doanh nghiệp

Theo Thuyết phụ thuộc nguồn lực, các doanh nghiệp có vị thế khác nhau tùy thuộc khả năng tiếp cận các nguồn lực thiết yếu (Emerson, 1962). Các doanh nghiệp có lợi thế thị trường có khả năng

11
Th11
Quản trị phụ thuộc nguồn lực trong doanh nghiệp

Sự gắn kết của doanh nghiệp ảnh hưởng đến mức độ cân bằng của nguồn lực phụ thuộc. Khi các doanh nghiệp càng gắn kết chặt chẽ (tập trung cao) thì yêu cầu quản trị và sắp xếp

11
Th11
Doanh nghiệp phụ thuộc vào nguồn lực bên ngoài

Thuyết phụ thuộc nguồn lực cho rằng, các doanh nghiệp vận hành trong môi trường của mình và phụ thuộc vào các nguồn lực bên ngoài để tồn tại và phát triển. Môi trường của một doanh nghiệp

08
Th11
dependency
Học thuyết phụ thuộc nguồn lực (Resource dependence theory)

Nguồn lực có vai trò quan trọng cho phép doanh nghiệp thực hiện và đạt được các mục tiêu chiến lược và phát triển bền vững (Selznick, 1948). Để có đủ các nguồn lực cần thiết, thường phải

03
Th2
Các loại hình doanh nghiệp theo thuyết quyền sở hữu

Trong mối quan hệ giữa cá nhân với cấu trúc sản xuất, có 02 trường hợp xảy ra: (1) một cá nhân vừa là chủ sở hữu vừa là nhân viên, hoặc chỉ là chủ sở hữu; (2)

08
Th11
Doanh nghiệp tư bản (capitalist firm) gắn với chủ sở hữu (entrepreneur)

Các doanh nghiệp tư bản cổ điển và nhỏ thường gắn với một hoặc một số chủ sở hữu, thường gọi là chủ doanh nghiệp, cũng đồng thời là người quản lý trực tiếp và vận hành doanh

08
Th11
Vai trò và lợi ích gắn với quyền sở hữu

Theo lý thuyết kinh tế truyền thống, quyền sở hữu (tư nhân) tạo động lực khuyến khích các doanh nghiệp sử dụng một cách hiệu quả nhất các nguồn lực nhằm tối đa hóa lợi nhuận (Reeve, 1986).

08
Th11
Định nghĩa, cấu trúc, phân loại quyền sở hữu (Property rights)

Quyền sở hữu là một quyền được xã hội công nhận về việc lựa chọn sử dụng một tài sản; quyền này được trao cho một cá nhân cụ thể và có thể sang nhượng được thông qua

08
Th11
property rights
Học thuyết quyền sở hữu (Property Rights Theory)

Thuyết quyền sở hữu (Property Rights Theory) được phát triển từ những năm 60 của thế kỷ 20 với các nghiên cứu của một số tác giả tiên phong như Ronald Coase (1960), Armen Alchian (1965, 1967, 1969),

03
Th2
Áp dụng bàn tay vô hình phân tích kinh doanh hiện đại

Thuyết bàn tay vô hình được áp dụng giải thích các vấn đề cơ bản của doanh nghiệp liên quan đến sản xuất & kinh doanh, lợi nhuận, cạnh tranh & độc quyền. Thuyết bàn tay vô hình

08
Th11
Các quan điểm giải thích về bàn tay vô hình

Hiện có hai quan điểm giải thích bàn tay vô hình. Thứ nhất, theo quan điểm cơ bản (Invisible-hand explanations), sự tương tác giữa các cá nhân đang theo đuổi tư lợi tạo ra “bàn tay vô hình”,

08
Th11
Khái niệm và bản chất kết quả không mong đợi (unintended consequence)

“Kết quả không mong đợi của con người” là những kết quả không được con người mong muốn tại một thời điểm nhất định. Kết quả xã hội không mong đợi là tập hợp vô số các hành

08
Th11
Khái niệm và bản chất Bàn tay vô hình (the Invisible hand) của Adam Smith

“Bàn tay vô hình” là một phép ẩn dụ, một tư tưởng kinh tế do Adam Smith đưa ra khái niệm trong thế kỉ thứ 18, mà giá trị của nó, đến nay, vẫn còn được công nhận.

08
Th11
Invisible Hand
Học thuyết bàn tay vô hình (the Invisible hand)

Thuyết “Bàn tay vô hình” là lý luận đầu tiên về cơ chế kinh tế thị trường và sự vận hành của nền kinh tế, chế ngự nền kinh tế thế giới trong suốt thể kỉ XIX. Theo

01
Th2