Nguồn gốc lợi tức quan hệ (relational rents) trong doanh nghiệp

Về bản chất, nguồn gốc lợi tức quan hệ đạt được khi các đối tác cùng đóng góp, trao đổi hay đầu tư vào các tài sản, kiến thức, nguồn lực/năng lực đặc thù, và/hoặc cùng triển khai các cơ chế quản lý hiệu quả cho

Học thuyết quan hệ (Relational view): lịch sử và nội dung chính

Trong bối cảnh kinh tế hội nhập, thị trường không ngừng biến động và cạnh tranh ngày càng khốc liệt, các doanh nghiệp luôn phải khai thác tối đa các nguồn lực sở hữu, đồng thời nắm bắt cơ hội và phát triển các nguồn lực

tư duy hệ thống
Tư duy hệ thống (systems thinking)

Tư duy hệ thống là quan điểm nhìn nhận thế giới khách quan trong một thể thống nhất không thể tách rời, mà ở đó tất cả các đơn vị, yếu tố cấu thành, các hiện tượng cơ bản sinh ra từ chúng đều có mối

khả năng tự tổ chức
Khả năng tự tổ chức của hệ thống phức tạp (self-organisation in complex systems)

Trong điều kiện ở xa vị trí cần bằng, tự tổ chức đã trở thành hành vi thay thế cho hành vi điều hành trong quản trị (self-organisation in complex systems). Khả năng tự tổ chức thể hiện sự phát triển tự phát của mạng lưới

thích nghi với phức tạp
Sự phức tạp và hệ thống thích nghi với phức tạp

Khoa học phức tạp liên quan tới việc nghiên cứu động lực học của “mạng lưới phức tạp những người đại diện thích nghi – complex networks of adaptive agents” (Shaw, 1997, p. 235). Trong tổ chức xã hội, khoa học phức tạp liên quan tới

thuyết hỗn mang
Hệ thống động phi tuyến tính (dynamic nonlinear system) và thuyết hỗn mang (chaos theory)

Trong những năm gần đây, hai nội dung xuất hiện đã mở ra hướng tiếp cận mới trong quản lý tổ chức, gồm hệ thống động phi tuyến tính và học thuyết hỗn mang trong toán học, khi mà các đẳng thức đơn giản có thể

hệ thống khả thi
Mô hình hệ thống khả thi (viable system theory)

Hệ thống khả thi lần đầu tiên được Beer (1980) đề cập đến. Hệ thống này có khả

điều khiển học
Điều khiển học (cybernetics) trong doanh nghiệp hệ thống

Điều khiển học (cybernetics) là khoa học về việc điều khiển, thu thập, truyền và xử lý thông tin, thường bao gồm liên hệ điều chỉnh

các hệ thống
Các loại hệ thống phân nhỏ, hướng đích, tĩnh & động, mô phỏng

Tùy theo đặc điểm và các tiêu chí phân loại, hệ thống có thể phân thành nhiều loại

hệ thống phức tạp
Hệ thống đơn giản và hệ thống phức tạp (simple and complex system)

Hệ thống, tùy theo mức độ phức tạp về cấu trúc và các mối quan hệ nội bộ,

hệ thống sống
Hệ thống sống và hệ thống không sống (living and non-living system)

Hệ thống sống (living system) và hệ thống không sống (non-living system) đều thuộc phân loại hệ thống

hệ thống đóng mở
Hệ thống đóng và hệ thống mở (open and closed system)

Hệ thống đóng và hệ thống mở thuộc phân loại hệ thống cụ thể. Vì vậy, các đơn

hệ thống lý thuyết
Hệ thống lý thuyết, cụ thể và trừu tượng (conceptual, concrete and abstract system)

1 Hệ thống lý thuyết Hệ thống lý thuyết (conceptual system) “là hệ thống các khái niệm, bao

quy trình cấu trúc hệ thống
Nội dung, năng lượng, thông tin và quy trình của hệ thống

1. Nội dung và năng lượng Nội dung (matter) “bao gồm khối lượng (m) và khoảng không gian

độ phức tạp của hệ thống
Cấu trúc và độ phức tạp của hệ thống

Cấu trúc của hệ thống (the structure of a system) “là sự sắp xếp các phần tử, hệ

tư duy hệ thống
Định nghĩa và bản chất về doanh nghiệp như một hệ thống

1. Định nghĩa hệ thống Thuật ngữ “hệ thống” (system) được hiểu theo nhiều quan điểm khác nhau.

vòng xoắn ốc kiến thức
Vòng xoắn ốc tri thức lan tỏa (Spiral of organizational knowledge creation) trong bộ nhớ doanh nghiệp

Thông lệ vận hành của doanh nghiệp là kết quả của những bài học kinh nghiệm mà doanh

quy trình học hỏi
Quy trình học hỏi của bộ nhớ doanh nghiệp (Organizational learning process)

Quy trình học hỏi của doanh nghiệp được xây dựng trên nghiên cứu của Cohen và Levinthal (1990),

Các hiệu ứng học hỏi kinh nghiệm (Laws of learning) của doanh nghiệp

Như cá nhân, tổ chức có thể học hỏi kinh nghiệm trực tiếp và học những kinh nghiệm

bộ nhớ tổ chức
Bộ nhớ (organizational memory) và khả năng hấp thụ kiến thức (absorptive capacity) của tổ chức

Trong môi trường hoạt động của mình, tổ chức thường xuyên nhận được rất nhiều dữ liệu từ

Mô hình học hỏi tình huống (Situated learning) của doanh nghiệp

Trong mô hình này, tổ chức học hỏi với mục đích tham gia vào cộng đồng các tổ

Doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh hiện đạiXem tất cả

Học thuyết nguồn lực (Resource-based theory)
04/02/2019

Quan điểm về nguồn lực được Wernerfelt (1984) đề xuất, trên cơ sở nghiên cứu trước đó của Penrose (1959). Wernerfelt (1984) mô tả nguồn lực và sản phẩm như “hai mặt của một đồng xu”, và theo quan điểm dựa trên nguồn lực doanh nghiệp, vị thế trên thị

transactions
Học thuyết chi phí giao dịch (transaction cost economics)
04/02/2019

Học thuyết chi phí giao dịch cung cấp hệ thống ba phương thức quản trị: quản trị thị trường, theo thứ bậc và các hình thức trung gian/ pha tạp. Hệ thống này cơ bản dựa trên hai yếu tố là tần số các mối quan hệ/giao dịch và đặc

Học thuyết tổ chức học hỏi (Organizational learning theory)
04/02/2019

Khi nói tới khái niệm học hỏi thường chúng ta nghĩ tới hoạt động của con người và quá trình giáo dục của từng cá nhân. Khi ứng dụng thuật ngữ “học hỏi” cho các tổ chức đã xuất hiện nhiều tranh cãi giữa các nhà nghiên cứu. Vai trò

hypercompetition
Học thuyết siêu cạnh tranh (hyper-competition theory)
04/02/2019

Siêu cạnh tranh bắt nguồn từ động lực của những mưu đồ chiến lược giữa các đối thủ cạnh tranh năng động và sáng tạo trên toàn cầu. Trong môi trường cạnh tranh, tần suất, sự táo bạo và sự công kích trong hành động của các đối thủ đã

system-network
Học thuyết hệ thống (System Theory)
04/02/2019

Thuyết hệ thống (System Theory) khởi đầu từ nghiên cứu hệ thống tổng quát của Bertalarffy (1933) về hệ thống mở và các trạng thái cân bằng động. Sau đó, thuyết dần được chuyên sâu dưới các góc độ sinh học, kỹ thuật, điều khiển học … và dần hoàn

Doanh nghiệp dưới sự kiểm soát của các nhà quản lýXem tất cả

ceo business
Học thuyết đại diện (Agency Theory)
04/02/2019

Học thuyết đại diện (Ross, 1973; Jensen và Meckling, 1976) phân tích mối quan hệ mâu thuẫn phụ thuộc giữa chủ doanh nghiệp (cổ đông) và các nhà quản lý (ban lãnh đạo, quản lý) trong doanh nghiệp. Trong đó, cổ đông, được gọi là người ủy quyền (principal), ủy

business decision
Học thuyết ra quyết định (Decision Theory)
04/02/2019

Nghiên cứu hoạt động ra quyết định trong tổ chức nằm giữa hai thái cực. Thứ nhất là vấn đề chuyển đổi giữa mô hình hành vi cá nhân và lý thuyết hành vi một hệ thống gồm các cá nhân đó. Thứ hai, đây là một phần trong nghiên

organizational structure
Học thuyết cấu trúc tổ chức doanh nghiệp (Theory of Organizational structure)
04/02/2019

Trong doanh nghiệp hoạt động, cấu trúc tổ chức thể hiện sự kết phối hợp và triển khai thực hiện các hành động, công việc. Một cấu trúc hợp lý sẽ tạo điều kiện thuận lợi và thúc đẩy các hoạt động trên, từ đó có thể tạo ra lợi

power
Học thuyết quyền lực (Theories of Organizational Power)
04/02/2019

Nội dung bài này trình bày về định nghĩa, bản chất quyền lực, hoạt động phân bổ quyền lực trong doanh nghiệp, và tác động của các nội dung này đến hoạt động sản xuất kinh doanh và phát triển của doanh nghiệp. Thuyết quyền lực doanh nghiệp không chỉ

Visible-Hand
Học thuyết bàn tay hữu hình (The Visible Hand)
04/02/2019

Thuật ngữ “Bàn tay hữu hình” (The Visible Hand) xuất hiện trong tác phẩm Bàn Tay Hữu Hình - Cuộc Cách Mạng Quản Lý Trong Các Doanh Nghiệp Hoa Kỳ (The Visible Hand: The Managerial Revolution in American Business), do Chandler biên soạn và công bố năm 1977. Các luận

property rights
Học thuyết quyền sở hữu (Property Rights Theory)
03/02/2019

Thuyết quyền sở hữu (Property Rights Theory) được phát triển từ những năm 60 của thế kỷ 20 với các nghiên cứu của một số tác giả tiên phong như Ronald Coase (1960), Armen Alchian (1965, 1967, 1969), Harold Demsetz (1967). Mặc dù có quan điểm khác nhau (nhìn nhận

Doanh nghiệp tổ chức quản lý công nghiệpXem tất cả

competitive advantage
Học thuyết lợi thế cạnh tranh (Theory of Competitive Advantage)
04/02/2019

Trong nghiên cứu của mình năm 1979, Michael Porter không hề đề cập đến khái niệm lợi thế cạnh tranh; ông vẫn chỉ mô tả chiến lược nhằm định vị doanh nghiệp trong mối quan hệ với năm lực lượng hay áp lực của thị trường (Porter, 1979). Tác phẩm

Professional Development
Học thuyết tiến hóa doanh nghiệp (Evolutionary Theory of the Firm)
04/02/2019

Thuyết tiến hoá doanh nghiệp (Evolutionary Theory of the Firm), khởi đầu từ nghiên cứu của Nelson và Winter (1982), tiếp cận và phân tích doanh nghiệp thông qua khái niệm thông lệ vận hành (organizational routines). Trong bối cảnh các yếu tố khác nhau trong nhận thức về môi

business ecosystems
Học thuyết hệ sinh thái doanh nghiệp (Theory of Organizational Ecology)
04/02/2019

Nội dung cơ bản của thuyết hệ sinh thái doanh nghiệp có thể được tóm tắt như sau: “ngay khi thành lập, doanh nghiệp chịu áp lực quán tính (inertial) mạnh mẽ; những biến đổi về dân số hay số lượng của tổ chức phụ thuộc lớn vào các quy

Behavior Business
Học thuyết hành vi doanh nghiệp (Behavioral theory of the firm)
04/02/2019

Thuyết hành vi doanh nghiệp do Cyert và March (1963) đề xuất dựa trên tiền đề nghiên cứu của Simon (1952) và March và Simon (1958). Học thuyết tập trung làm rõ quá trình ra quyết định kinh doanh thực tế và chỉ ra phương thức doanh nghiệp ra các

Học thuyết ngẫu nhiên (Contingency Theory)
04/02/2019

Thuyết ngẫu nhiên (Contingency Theory) đề cao vai trò và tầm ảnh hưởng của các yếu tố tình huống tới hoạt động của các doanh nghiệp (Lawrence và Lorsch, 1967). Học thuyết giải thích các mối quan hệ giữa các yếu tố tác động và kết quả trên cơ sở

Học thuyết thể chế (Institutional Theory)
04/02/2019

Kinh tế học thể chế ra đời ở Mỹ vào đầu thế kỷ 20, là “hệ thống lý thuyết được chấp nhận rộng rãi, trong đó nhấn mạnh đến tính hợp lý, khả năng thay đổi đồng hình và tính hợp pháp” (Scott, 2008) trong quá trình thể chế hóa

dependency
Học thuyết phụ thuộc nguồn lực (Resource dependence theory)
03/02/2019

Nguồn lực có vai trò quan trọng cho phép doanh nghiệp thực hiện và đạt được các mục tiêu chiến lược và phát triển bền vững (Selznick, 1948). Để có đủ các nguồn lực cần thiết, thường phải huy động từ bên ngoài, doanh nghiệp tiến hành kí kết các

Invisible Hand
Học thuyết bàn tay vô hình (the Invisible hand)
01/02/2019

Thuyết “Bàn tay vô hình” là lý luận đầu tiên về cơ chế kinh tế thị trường và sự vận hành của nền kinh tế, chế ngự nền kinh tế thế giới trong suốt thể kỉ XIX. Theo Adam Smith (1976), chính quyền mỗi quốc gia không cần can thiệp