Xác định lợi thế cạnh tranh trên Chuỗi giá trị (value chain) doanh nghiệp

Để xác định lợi thế cạnh tranh của một doanh nghiệp, Porter (1985) phát triển mô hình chuỗi giá trị (value chain) nhằm phân tích và xác định vai trò mỗi chức năng / bộ phận trong quá trình vận hành sản xuất của doanh nghiệp. Chuỗi giá trị cho phép doanh nghiệp phát

Chiến lược cạnh tranh tổng quát (generic strategies) của doanh nghiệp

Nghiên cứu thực nghiệm về tác động của chiến lược đến lợi nhuận chỉ ra rằng những doanh nghiệp có thị phần cao thường thu được nhiều lợi nhuận. Các doanh nghiệp có lợi nhuận thấp là những doanh nghiệp có thị phần thấp hơn. Các doanh nghiệp có thị phần cao thường thành

Xây dựng và bảo vệ lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp

Để xây dựng lợi thế cạnh tranh bền vững, doanh nghiệp cần xác định rõ khung tổng thể xây dựng lợi thế cạnh tranh của mình. Về cơ bản, khung này gồm 4 yếu tố. Khung tổng thể xây dựng lợi thế cạnh tranh Thứ nhất là năng suất cao, là tính hiệu quả

Các đề xuất tổng quát của Chandler (1977) về doanh nghiệp hiện đại và bàn tay hữu hình

Theo Chandler (1977), doanh nghiệp hiện đại được tổ chức theo cấp bậc các nhà quản lý cấp trung và cao cấp, chịu trách nhiệm giám sát và điều phối hoạt động của các bộ phận dưới quyền kiểm soát của họ. Trong mô hình doanh nghiệp đa bộ phận, mỗi bộ phận đều có tổ chức hành chính của mình, đều được lãnh đạo bởi một nhà quản lý được trả lương và có thẩm quyền độc lập, thậm chí có thể coi mỗi bộ phận “vận hành như một doanh nghiệp độc lập” (Chandler, 1977). Các nhà quản

Bàn tay hữu hình (the visible hand) của các nhà quản lý doanh nghiệp

Theo Chandler (1977), “Bàn tay hữu hình” của các nhà quản lý trong các doanh nghiệp hiện đại đã thay thế bàn tay vô hình của thị trường trong điều phối các hoạt động của nền kinh tế và phân bổ các nguồn lực liên quan. Các doanh nghiệp kinh doanh truyền thống đại

Doanh nghiệp quản lý (managerial firms) và sự tách rời giữa quyền sở hữu và quyền quản lý

Trong các doanh nghiệp quản lý, vốn nằm trong tay cổ đông, nhưng hoạt động kinh doanh lại được kiểm soát bởi các nhà điều hành và quản lý được trả lương. Sự tách rời giữa quyền sở hữu và vai trò của cổ đông (là chủ nhưng không tham gia điều hành và

Cấu trúc sở hữu (ownership structure) của doanh nghiệp quản lý

Cùng với sự tách rời quyền sở hữu và quyền quản lý, yêu cầu về phát triển về quy mô cũng như đầu áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất khiến nhu cầu về vốn của doanh nghiệp tăng mạnh vượt khỏi khả năng tài chính của một cá nhân. Điều này

Bản chất mối quan hệ đại diện giữa cổ đông và nhà quản lý (principal-agent relationship)

Mối quan hệ đại diện giữa cổ đông và nhà quản lý được minh họa trong hình dưới đây. Trong đó mỗi bên chạy theo mục đích riêng của mình và thực hiện những hoạt động nhằm đảm bảo lợi ích của mình. Quan hệ đại diễn giữa cổ đông và nhà quản lý

Chi phí đại diện (agency costs) trong doanh nghiệp

Trong mối quan hệ đại diện giữa các bên, cổ đông vốn theo đuổi các mục đích khác với nhà quản lý và có quyền cách chức thay đổi nhà quản lý, nhưng lại tiếp cận được ít thông tin về doanh nghiệp hơn những người này do không trực tiếp tham gia vào

Thái độ linh động của nhà quản lý (dynamic principal-agent relationship)

Như đã phân tích, mọi quyết định và hành động của nhà quản lý diễn ra theo nguyên tắc tối đa hóa tiện ích; tuy nhiên, nhà quản lý bị ràng buộc bởi khả năng bị cách chức, đuổi việc hay phạt từ phía các cổ đông. Là người có suy tính (human rational

Thái độ tối đa hóa doanh thu (revenue maximization) của nhà quản lý trong doanh nghiệp

Nhằm đạt được các mục đích của mình về lương thưởng, quyền lực, danh vọng và nghề nghiệp, nhà quản lý thường không theo đuổi mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, mà có xu hướng thể hiện thái độ theo đuổi mục đích tối đa hóa doanh thu của doanh nghiệp (Baumol, 1959).

Thái độ tối đa hóa tiện ích (self-seeking interests) thỏa mãn mục đích cá nhân của nhà quản lý

Theo nghiên cứu của Williamson (1963), nhà quản lý có quyền tùy quyết lớn và nắm quyền kiểm soát một số chi phí của doanh nghiệp cho phép thỏa mãn các mục đích riêng của nhà quản lý, theo nguyên tắc tối đa hóa tiện ích (self-seeking interests) của anh ta, về về thu

Thái độ tối đa hóa tăng trưởng (growth maximization) của nhà quản lý trong doanh nghiệp

Mục tiêu khác tối đa hóa tăng trưởng, cùng với tối đa hóa doanh thu và tối đa hóa tiện ích, cho phép nhà quản lý đạt được các mục tiêu cá nhân về danh vọng, quyền lực và an toàn nghề nghiệp là phát triển doanh nghiệp mà mình đang lãnh đạo, nhưng

Giải pháp đối với vấn đề đại diện (agency problem) trong quan hệ cổ đông – nhà quản lý doanh nghiệp

Các vấn đề trọng tâm và toan tính của các bên trong mối quan hệ đại diện dẫn đến mâu thuẫn tiềm ẩn trong doanh nghiệp quản lý, và giải pháp giải quyết thông qua sự điều tiết của cơ chế thị trường, cụ thể của thị trường tài chính và thị trường lao

Tổng quan về học thuyết ra quyết định cá nhân (individual decision-making theory)

Các nghiên cứu trước đây về con người và tâm lý học đã hình thành 3 nhánh của học thuyết ra quyết định cá nhân của con người (individual decision-making theory), bao gồm: (i) học thuyết quyết đinh tiêu chuẩn (normative), (ii) học thuyết quyết định mô tả (descriptive), và (iii) học thuyết ra

Đặc điểm của học thuyết ra quyết định của doanh nghiệp (organizational decision-making)

Về cơ bản, học thuyết ra quyết định của tổ chức và học thuyết hành vi cá nhân được xây dựng từ cơ sở lý luận chung. Thực tế, quá trình ra quyết định của cá nhân và tổ chức có nhiều điểm tương đồng, vìcác quyết định trong tổ chức được các cá

Các tác nhân tham gia ra quyết định và vai trò của người ra quyết định

Theo quan điểm tâm lý học, doanh nghiệp là một loại hình tổ chức, được định nghĩa là một liên minh các cá nhân hay các nhóm người (gọi chung là các tác nhân), trong đó mỗi tác nhân theo đuổi mục đích riêng của họ (Simon, 1959; Cyert và March, 1963). Mở rộng

Khả năng tư duy hoàn hảo và giới hạn (perfect and bounded rationality) của tác nhân kinh tế

Trong thời kỳ sơ khai kinh tế học cổ điển, các tác nhân kinh tế được giả định có khả năng tư duy toàn diện (perfect rationality), từ đó đưa ra được các quyết định và lựa chọn tốt nhất. Tiếp cận khoa học quản trị và kinh tế theo quan điểm tâm lý học, Simon (1961) phát triển khái niệm tư duy giới hạn (bounded rationality) đối lập với giả thuyết khả năng tư duy toàn diện (perfect rationality), theo ông: “con người có khả năng tư duy, nhưng chỉ mang tính giới hạn (trang xxiv), do bị giới

Xác định mục tiêu và giải quyết mẫu thuẫn mục tiêu trong doanh nghiệp

Các nhà nghiên cứu hành vi phủ nhận cách tiếp cận doanh nghiệp chỉ theo đuổi một mục tiêu duy nhất; mà là doanh nghiệp đa mục tiêu (có thể mâu thuẫn nhau) và gồm các nhà ra quyết định có tư duy giới hạn, luôn thể hiện thái độ thỏa mãn trong các

Kỳ vọng (aspiration level) và thái độ thỏa mãn (satisficing behaviour) của người đại diện (agent) ra quyết định

Động lực cho một hoạt động nào đó của doanh nghiệp nhằm đạt được một mục tiêu nào đó thương bắt nguồn từ các kỳ vọng, nhu cầu, áp lực đối với người đại diện ra quyết định. Hoạt đông trên ngừng ngay khi những yếu tố tạo nên động lực đó được thỏa